TDK’nın Güncel Türkçe Sözlük’ünde minimalizm ve minimalist kelimelerinin bir karşılığı bulunmuyor. Buna karşın minimal kelimesi minimum, asgari karşılığı ile sözlüğe eklenmiş. Yabancı sözlüklerde ise minimalizm 1960’larda ortaya çıkan sanat akımı olarak tanımlanıyor. Günümüzde minimalizm sadece bir sanat akımı olmaktan çıkmış durumda. Sanat, tasarım, sinema, müzik ve mimari konseptlerde yer edinen minimalizm artık bir yaşam biçimi olarak hayatımızda yer buluyor. Sadecilik’in amacı minimalizm fikrinden yola çıkarak yaşam tarzımızı değiştirmek olduğu için bu yazıda daha çok minimalist yaşam felsefesinden ve minimalizmin ne demek olduğundan bahsedeceğim. Sanatın ve hayatın farklı alanlarında minimalizmin yansımasını ise bol bol örnekle bezeli yeni yazılarda anlatmayı planlıyorum.
Ekşi Sözlük’ten 10 Muhteşem Minimalizm Tanımı
Ekşi Sözlük’te minimalizm başlığında Sadecilik’in bahsinin geçtiğini yazınca bir arkadaşım açıp hemen okudum. Sonra hızımı alamadım ve tüm sayfaları taradım. 2018’deki güzel gelişmelerle birlikte hız kazanan minimalizme dair Türkçe içerik ve kaynak sayısı artmaya devam ediyor; buna paralel olarak ilginin de arttığını söylemek mümkün. Ekşi Sözlük’teki minimalizm başlığını incelerseniz yıllar içinde algının nasıl değiştiğini siz de görebilirsiniz. Minimalizm başlığındaki beğendiğim entryleri bir listede toplamaya çalıştım. Hepsi benim minimalizm anlayışımla uyuşmasa da listede çok güzel fikirler ve tanımlar var.
Minimalizm: Anlamlı Bir Yaşam Kitabı Raflarda
Daha önce “Minimalizm: Önemli Şeylere Dair Bir Belgesel” yazımızda the minimalists’in minimalizm belgeselinden bahsetmiştik. Yine aynı ekibin “Minimalism: Live a Meaningful Life” adlı kitabı 2011’de İngilizce olarak basılmıştı. Kısa bir süre önce de Eksik Parça Yayınevi tarafından Türkçe basımı yayınlandı ve Türkçe minimalizm kitaplarına bir yenisi eklenmiş oldu. Kitabın çevirmenliğini Hülya Key, editörlüğünü ise Gözde Döneli yapmış. İngilizce halini internette kısaca inceleme fırsatım olmuştu fakat okumaya fırsat bulamamıştım, Türkçe basımını görünce hemen sipariş verdim.
Sadelik Mi Yoksa Basitlik Mi?
Minimalizm, sadelik midir yoksa basitlik mi? Türkçe ve İngilizce kaynaklarda okuma yaparken pek çok farklı tanıma farklı yoruma rastlıyoruz. Peki hangisi doğru, hangisi daha faydalı? Bu blogu isimlendirirken sadecilik ismini seçmemin nedeni minimalizm için Türkçe bir karşılığa en yakın bulduğum kelime olmasıydı. Fakat minimalizm veyahut başka bir kültürün sahiplenicisi, savunucusu olmak gibi bir niyetim yoktu. Bu yüzden tam olarak karşılamaması ve yeni bir kelime olması da hoşuma gitti. Bu kavramı birlikte ele alabileceğimiz, tartışabileceğimiz ve yorumlayabileceğimiz anlamına geliyordu. Halen de görüşüm aynı yönde. Yaptıklarımı bir isim ve kurallar çerçevesine oturtmak arzu ettiğim bir şey değil. Dileğim insanların bu kültürü bir din gibi sahiplenip savunması değil ardındaki fikri özümseyip hayatına adapte edebilmesi.
İngilizce karşılıkları bir kenara bırakıp bu kelimeleri TDK’nın kabul ettiği Türkçe anlamları üzerinden biraz inceleyelim.
Sadecilik Nedir ve Neden Sadeleşmeye Karar Verdim
Sadecilik Nedir?
Minimalizm, zen, sadeleşme, konmari bu terimlerin bir kısmını muhtemelen hayatınızın bir noktasında işitmişsinizdir. Bazen bir sanat akımı bazen bir uzakdoğu felsefesi bazen de bir tekniği ifade eden bu kelimelerin ortak yanı hepsinin dengeyi savunması, az ile çokun dengesi. Bir süredir bu kavramları ve teknikleri özümseyerek hayatımın bir parçası haline getirmeye çalışıyorum ve tüm bu süreci anlatmak için de sadecilik kelimesini uygun gördüm. Son bir kaç yıldır kullanıldığı ve henüz dilimize yerleşmediği için TDK’ya göre resmi bir karşılığı olmasa da kendini ifade eden bir kelime olduğunu düşünüyorum. Bana göre sadecilik hayatın her alanında kaynak kullanımını optimize ederek daha özgür, sağlıklı ve mutlu olma çabasından ibaret.
Neden Sadeleşmeye Karar Verdim?
Öncelikle benim için hiç de kolay bir süreç olmadığını ve yavaş işlediğini söylemem gerek. Yola çıkarken kolay olmayacağını biliyordum fakat etkilerini gördükçe daha fazla motive oldum ve devam etme gücünü buldum. Sadeleşmeye karar vermem fiziksel ve ruhsal olarak çok fazla gereksiz ağırlık taşıdığımı farketmemle başladı. Sade kelimesinin tam karşıtı olan hayatım, enerjimi verimli kullanmadığımı düşünmeme sebep oldu. Bunun en gözle görülür örneği fiziksel dağınıklığımdı. Son 10 yılda 3 farklı şehirde 10 farklı evde yaşadım ve yurt içinde çok fazla seyahat ettim. Ortalamanın üstündeki bu mobilite ve göçebe hayat tarzının getirdiği taşınma ve düzen kurma meşgalesi bir yerden sonra hafifleme ihtiyacını doğurdu. En kolay vazgeçebildiğim eşyalarım olan kıyafetlerimden başlayarak sadeleşmeye çalıştım. Zamanla bu metodun işe yaradığını ve sadece kıyafetlerimi düzene sokmanın bile beni ne kadar rahatlattığını görünce bu felsefeyi hayatımın geri kalanına da uygulamaya karar verdim. Şu an gardrobumu düzenlemeyi büyük ölçüde bitirdim ve 2 yıldır kapsül gardırop diye anılan minimum sayıda ve çeşitlilikte kıyafetle günlük yaşamıma devam ediyorum. Kıyafetlerim dışında kitaplığım ve kişisel eşyalarımı da büyük ölçüde düzenledim. Sırada bu felsefeyi hayatımın geri kalan alanlarına uygulamak ve uygulamalarımı iyileştirmek var.